1925-1947
Zbigniew Marcinkowicz urodził się z nieznanego ojca i Marii z Marcinkowiczów 10 sierpnia 1925 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Do siódmego roku życia pozostawał przy matce zamieszkałej w Al. J. Piłsudskiego 22. W 1932 roku został posłany do siedmioklasowej szkoły powszechnej, po ukończeniu której rozpoczął naukę, już po wybuchu II wojny światowej, w dwuletniej szkole zawodowej na kierunku elektromonter. 20 czerwca 1943 roku został zaprzysiężony do podziemnej organizacji Polskiej Partii Socjalistycznej – Wolność, Równość, Niepodległość, jako łącznik między oddziałami zbrojnymi tej organizacji występującymi pod nazwą Gwardia Ludowa.
Od tego czasu zaczął posługiwać się fałszywymi dokumentami na nazwisko Radziński Bogdan i przyjął pseudonim „Garibaldi”. W lipcu 1944 roku został za podejrzenie działalności konspiracyjnej aresztowany przez tomaszowskie kripo i osadzony w areszcie na ul. Św. Antoniego. Przeszedł brutalne śledztwo w siedzibie gestapo na Zapiecku, jednak nie przyznał się do działalności w podziemiu i dlatego 27 września został z aresztu zwolniony, podejmując, do czasu wkroczenia wojsk sowieckich do Tomaszowa, dalszą działalność konspiracyjną. 19 stycznia 1945 roku zaciągnął się wraz ze swoim kolegą Kazimierzem Chłudą do tworzonej milicji, a w końcu lutego do utworzonego Miejskiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Tomaszowie Mazowieckim. Po reorganizacji urzędu, 2 stycznia 1946 roku został skierowany na kurs do Centralnej Szkoły Ministerstwa Publicznego w Łodzi, po ukończeniu którego w stopniu chorążego został przydzielony do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie. Będąc jeszcze na kursie, pod koniec stycznia 1946 roku, przypadkowo postrzelił mieszkańca Łodzi Bolesława Liperta i dlatego 15 kwietnia został z MBP zwolniony i powrócił do matki do Tomaszowa. 20 kwietnia 1946 roku został przez swojego znajomego z pracy w tomaszowskim UB, Jana Gałczyńskiego zaprzysiężony do konspiracyjnej organizacji Wolność i Niezawisłość. Aresztowany wraz z innymi członkami organizacji przez tomaszowskie służby bezpieczeństwa w dniu 8 maja i osadzony w więzieniu w Brzezinach. Po ciężkim śledztwie Wojskowy Sąd Rejonowy w Łodzi skazał go 28 października na karę śmierci. Najwyższy Sąd Wojskowy w Warszawie postanowieniem z dnia 26 listopada pozostawił skargę rewizyjną bez uwzględnienia, a prezydent Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Wyrok na Zbigniewie Marcinkowiczu i jego koledze Kazimierzu Chłudzie, w pośpiechu przed ogłoszeniem amnestii, został wykonany strzałem w potylicę przez więziennego kata w Łodzi na ulicy Sterlinga, Józefa Cybałę, w dniu 4 stycznia 1947 roku o godzinie 23.25. Miejsce jego pochówku pozostaje nieznane.
Zdjęcia Archiwum IPN Łódź
Opracował Jarosław Pązik
